Djela Rastka Petrovića inspirisana slovenskim panteonom
Zahvaljujući izdavačkoj kući Sumatra, pred čitaocima su dva nova izdanja književnih djela jednog od najznačajnijih domaćih avangardnih pisaca prve polovine XX veka, Rastka Petrovića.
Pored romana Burleska gospodina Peruna boga groma, objavljeno je i unikatno izdanje pod nazivom Otkrovenje staroslovenskih priča u kome su objedinjene dvije Petrovićeve zbirke, Otkrovenje (poezija) i Staroslovenske priče (proza).
Ključni motivi ovih Petrovićevih djela, bili su uloga i značaj slovenstva, elementi slovenske mitologije i paganstva, kao i umjetnikova vizija slovenskog panteona.
Aleksandra D. Matić u predgovoru u knjizi Otkrovenje staroslovenskih priča navodi da je Rastko Petrović „višestruko značajan za srpsku književnost i kulturu u cjelini: s jedne strane, Petrović je prenosio ideje aktuelne evropske, prije svega francuske književnosti, umjetnosti, filozofije, a s druge strane, potvrđivao je vrijednost tradicije sopstvenog naroda, isticao njegovo slovensko porijeklo, mitologiju i folklor. Iako je svoje obrazovanje sticao u pariskim bibliotekam i galerijama (a možda upravo stoga, smatra Marko Ristić), Petrović se zanimao za mitsku prošlost i arhetipske predstave, čije tragove je pronalazio i proučavao u narodnim umotvorinama“.
Burleska gospodina Peruna boga groma iz 1921. godine Petrovićev je prvi i po mnogima najoriginalniji roman srpske avangardne književnosti. Ovo djelo obiluje mitovima, bajkama, predanjima, apokrifima…
Petrovićeva prva i jedina zbirka pjesama Otkrovenje donosi oprečne ocjene savremenika. Dok je kritika bila skeptična i s neodobravanjem gledala na Rastkovu poetiku, pohvale su stizale od Crnjanskog, Andrića, Vinavera, Ristića i Isidore Sekulić.
Stanislav Vinaver navodi da je bio „neizmjerno srećan“ kad je dobio rukopis Burleske: „Iznenada sam došao do nečeg što nisam umio sam da zamislim, a što sam slutio. Ja sam bio uvjeren da i mi (pa i baš mi) možemo i moramo stvoriti veliku poeziju, svjetsku, kosmičku. Ne nekakvu otužnu i bljutavu imitaciju slučajnih tuđinskih odsjaja, već nešto prisno naše, vezano za naš jezik i naše živce.“
Rastko Petrović (1898- 1949) potomak je umjetničke porodice koja je dala i slikarku Nadeždu Petrović. Kao dijete ostaje bez majke. U Beogradu završava osnovnu školu i pohađa gimnaziju, ali školovanje prekida zbog Prvog svjetskog rata i odlaska na front. Preživljava albansku golgotu i odlazi u Francusku gdje nastavlja školovanje. Po završetku srednje škole, u Parizu upisuje pravo i za vrijeme studija počinje da se druži s raznim pariskim umjetnicima, pa i sam počinje da piše pjesme i pripovjetke.
Zajedno sa značajnim beogradskim piscima 1920-tih godina dovodi do pojave književnog pravca nadrealizma. Putuje po Evropi i Africi, a Drugi svjetski rat provodi u Sjedinjenim Američkim Državama. Njegova najznačajnija djela bila su: Otkrovenje, Burleska gospodina Peruna boga groma, Dan šesti, Ljudi govore…
Preminuo je u Vašingtonu 1949. godine. Njegovi posmrtni ostaci prenijeti su u Beograd 1986. godine.
Izvor i foto: art-anima.com
Tekst objavila: Sanida Kajević
Redakcija portala Refesticon
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
